“`html

Yasa Dışı Hayvan Ticareti ve Sevimli Goril Zeytin’in Hikayesi

Türkiye, yasa dışı hayvan ticaretinin merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bu nedenle, basında sıkça yer alan haberlerde sınır kapılarında ele geçirilen egzotik hayvanlar ve bitkiler hakkında duyuyoruz; pitonlar, timsahlar, çeşitli egzotik kuşlar ve endemik bitkiler düzenli olarak gümrük ekipleri tarafından yakalanıyor.

22 Aralık 2023 tarihinde İstanbul Havalimanı’nda yaşanan olay da buna bir örnek teşkil ediyor. Nijerya’dan Bankok’a gitmek üzere yola çıkan kafes türü bir paket üzerindeki şüphe üzerine gümrük ekipleri durumu değerlendirdi. Kafes açıldığında içinden çıkan yavru bir goril, yetkilileri şaşırttı ve hemen gerekli yasal süreçler başlatıldı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü (DKPM) yetkilileri, gorili koruma altına aldı ve toplumda büyük ilgi topladı.

Yavru gorilin kutu içindeki görüntülerinin sosyal medyada yayılması, birçok kişide merak uyandırdı. Hatta DKPM’nin sosyal medya hesabında, gorile bir isim verilmesi için halk oylaması düzenlendi ve sonuçta gorilin adı ‘Zeytin’ olarak belirlendi.

Aslen Afrika’nın ormanlarında yaşayan bu hayvan, neden bir kutuya hapsedilerek yaşam alanından uzaklaştırıldı? Yasa dışı hayvan ticaretinde goril gibi primatların rolü nedir? Bu konuları primat uzmanı ve Roots & Shoots Türkiye Direktörü Aslıhan Niksarlı ile detaylandırdık.

Zeytin’in Sağlığına İlişkin Ümit Verici Haberler

Zeytin ile ilgili son gelişmeleri geçtiğimiz günlerde Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) 1’inci Bölge Müdürü Fahrettin Ulu açıkladı. Ulu, Zeytin’in bakanlık tarafından izin verilmiş bir hayvanat bahçesinde özel bir steril odada korunduğunu, bu süreçte 1 kilogram aldığı ve boyunun 3.5 santimetre uzadığını ifade etti.

Niksarlı, Zeytin’in havalimanında yakalandığı andan itibaren, Jane Goodall Enstitüsü ve diğer kuruluşlar ile birlikte bakanlıkla sürekli iletişim halinde olduklarını ve Zeytin’in gayet iyi şartlar altında bakıldığını vurguladı. Niksarlı, goril gibi primatların doğal yaşam alanlarından kopartıldıklarında stres ve travma yaşama olasılıklarının yüksek olduğunu belirterek, Zeytin’de bu tür olumsuz durumların şu an görülmemesinin kendilerini sevindirdiğini ifade etti.

Niksarlı, “Primatların her birinin ihtiyaçları farklıdır fakat en temel gereksinimleri sosyal etkileşim ve dikkatli bir bakım almalarıdır. Zeytin yaşında bir goril, annesi ile birlikte olmalıydı. Annesiyle birlikte iken hem sosyal becerilerini öğrenecek hem de oyun ve taklit ile hayatı tanıyacaktı. Küçük bir çocuk gibi ilgi ve oyun arayışında olan Zeytin, özel rehabilitasyon yöntemlerine ihtiyaç duyar. Ayrıca, gorillerin otçul olduğunu ve yeterli besin alımının çok önemli olduğunu unutmamak gerekir. Şu an Zeytin bu ihtiyaçlara yanıt bulmakta. Sağlıklı büyümesi ve oyun oynaması oldukça olumlu gelişmeler,” diye belirtti.

Zeytin’in göğsüne vurma eylemi, goril topluluğunda sosyal bir iletişim biçimi olarak bilinir. Niksarlı, bu hareketin gorillerde baskınlık gösterme amacı taşıdığını söylüyor.

Her Primat Biricik: Bakımında Özel Yaklaşımlar Gerekir

Türkiye, gorillerin doğal yaşam alanı olmadığı için bu canlılarla ilgili bilgimiz, ya medya haberlerinden ya da belgesellerden ediniliyor. Niksarlı, primatların her birinin kendi ihtiyaçları olduğunu belirterek, bu konuda dikkatli olunması gerektiğini ifade etti. “Bir şempanzenin ihtiyaçları başka bir şempanzeden farklılık gösterebilir,” dedi.

Peki bu tür hayvanlar neden yasa dışı ticaretin hedefi haline geliyor? Niksarlı, bu durumun birkaç sebebi olduğuna dikkat çekti: “Yasa dışı yaban hayvan ticareti, dünyadaki en büyük ticaretler arasında yer almakta. Primatlar, insana benzemeleri nedeniyle ilgi çekici hale geliyorlar ve çeşitli eğlence etkinliklerinde kullanılıyorlar. Ek olarak, bazı hayvanat bahçeleri de bu yasa dışı ticaretin bir parçasını oluşturabiliyor.”

Hayvanları Koruma Yöntemleri ve Sorumluluklarımız

Türkiye’de her yıl yüzlerce hayvan yasa dışı ticarete yönelik olarak ele geçiyor. Ancak hiçbiri Zeytin’in gördüğü ilgi kadar büyük bir merak uyandırmıyor.

Niksarlı, “İnsanlar, bir canlı insanın duygusal özelliklerine ne kadar yakınsa onlarla o kadar fazla empati geliştirebiliyor. Örneğin, bir yılanla karşılaştıklarında daha endişeli davranırken, bir goril olduğunda ‘ah, yazık’ gibi duygular ile tepki gösteriyorlar. Zeytin özelinde en çok duyulan tepki, ‘yazık, onu annesine götürün’ oluyor. Bu, insana yaklaşma ve anlayış açısından kaynaklanıyor” dedi.

Sevimli Gözükme Arasında Gizli Tehlikeler

Niksarlı, sosyal medyada primatların evcil yaşamlarını gösteren bazen sevimli bazen ise rahatsız edici içerikler olduğunu belirtti. Bu durumun arka planında büyük bir hayvan ticareti ve sömürüsü ortaya çıkıyor. “Bu videoda yer alan hayvanlar insanlaştırıldığı için bizler çok fazla ilgi gösteriyoruz. Bizler, bu hayvanların neden orada olduğunu sorgulamak yerine, onları beğenmeye ve paylaşmaya yöneliyoruz. Oysa bu hayvanların nasıl koşullar altında oraya getirildiğini, travmalarını ve aile kaybını düşünmek şart,” diye uyarıyor.

“`